Rosyjska dezinformacja o „kolonizacji Ukrainy przez Żydów” jako narzędzie propagandy
Federacja Rosyjska stosuje złożone techniki dezinformacyjne, aby wpływać na opinię publiczną, szczególnie w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (MENA). Jednym z przykładów takiej dezinformacji jest manipulacja zdjęciami Żydów zmierzających do Humania na Ukrainie, gdzie odbywają się coroczne obchody Rosz ha-Szana (żydowskiego Nowego Roku). Zdjęcia, które przedstawiają pielgrzymkę chasydów, zostały użyte przez prorosyjskie ośrodki propagandy, aby stworzyć narrację o rzekomej „masowej imigracji Żydów przez Polskę na Ukrainę” oraz budowie „nowej Ukrainy” jako „żydowskiego państwa” pod protekcją prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Kremlowska Hipokryzja: „Nazistowska” Ukraina i „Żydowska Kolonizacja” Wykorzystanie antysemityzmu jako narzędzia propagandy przez Rosję ma długą historię, co szczegółowo opisywaliśmy w artykule „Antysemityzm w Rosji” i co potwierdza tegoroczny raport Departamentu Stanu USA. Z jednej strony Kreml i prorosyjskie media konsekwentnie przedstawiają Ukrainę jako państwo rzekomo opanowane przez nazistów, antysemitów i rusofobów, nawiązując do silnie nacechowanej emocjonalnie retoryki o „denazyfikacji” Ukrainy jako celu rosyjskiej inwazji. W tej narracji Zełenski – będący pochodzenia żydowskiego – jest hipokrytycznie przedstawiany jako lider wspierający antysemickie ugrupowania. Z drugiej strony, rosyjska propaganda stosuje całkowicie odmienną taktykę, przedstawiając Zełenskiego jako Żyda, który rzekomo otwiera Ukrainę dla masowej imigracji Żydów, sugerując, że mają oni „kolonizować” kraj w celu stworzenia nowego żydowskiego państwa. Ta wersja dezinformacji znajduje szczególne zastosowanie w krajach arabskich, gdzie antysemityzm bywa zakorzeniony w niektórych segmentach społeczeństwa. Kanały prorosyjskie oraz media społecznościowe, często z fałszywymi kontami lub botami, rozpowszechniają obrazy pielgrzymów z Humania jako „dowód” na tę fałszywą narrację. Cel dezinformacji Tego rodzaju podwójna strategia dezinformacyjna ma na celu: Zaostrzenie nastrojów antysemickich i antyukraińskich – Wzbudzenie podejrzliwości wobec Ukrainy w krajach MENA, co ma zniechęcić te kraje do dyplomatycznego i materialnego wsparcia Ukrainy i rzutować negatywnie na państwa wspierające wysiłek obronny Ukrainy jak np Polskę. Oszczerstwo wobec opozycji – Rosyjska propaganda nie tylko manipuluje opinią publiczną za granicą, ale także dąży do uciszania wewnętrznej opozycji. Izraelski think tank związany z Uniwersytetem Bar-Ilana Centrum Studiów Strategicznych Begin-Sadat w analizie zatytułowanej „The Russian-Speaking Jewish Diaspora and the War in Ukraine” wskazuje, że w Rosji, Ukrainie i Białorusi, które są zbiorowym domem około 90% Żydów zamieszkujących kraje dawnego ZSRS, władze tych trzech państw domagały się jednoznacznego poparcia dla swojej polityki w obliczu wojny na Ukrainie. To poparcie oczekiwane było nie tylko od Żydów jako indywidualnych obywateli, ale także od organizacji żydowskich w tych krajach. Reakcje Żydów na te oczekiwania były różne. O ile Żydzi ukraińscy, zarówno na poziomie osobistym, jak i organizacyjnym, są niemal jednomyślni w swoim poparciu dla przywództwa swojego kraju w wysiłkach wojennych i humanitarnych, o tyle – co wskazują autorzy raportu, nie wszyscy Żydzi w Rosji i Białorusi mają odwagę sprzeciwiać się oficjalnej narracji. Można zatem wnioskować, że opisane w obu cytowanych analizach działania propagandowe Kremla, takie jak szerzenie antysemickich stereotypów i teorii spiskowych, mogą tworzyć atmosferę strachu i niepewności wśród rosyjskich Żydów, co może być postrzegane jako forma zastraszania. Dodatkowo, nasilenie represji wobec opozycji i społeczeństwa obywatelskiego w Rosji po inwazji na Ukrainę, o których wspomina analiza BESA Center, może również wpływać na poczucie bezpieczeństwa rosyjskich Żydów, nawet jeśli nie są oni bezpośrednio celem tych działań. Wzmacnianie teorii spiskowych – Rosja wykorzystuje istniejące teorie spiskowe o żydowskiej„kontroli świata” i dostosowuje je do bieżących wydarzeń, by wzmacniać swoje przesłanie. Podobne narracje były stosowane już w czasach carskich i sowieckich, jak „Protokoły Mędrców Syjonu” – sfałszowany dokument, który posłużył do uzasadniania antysemityzmu i strachu przed żydowskim „spiskiem”. Wpływ na Społeczności MENA Przekazy prorosyjskie w regionie MENA są celowo manipulowane, aby wykorzystać istniejące animozje i uprzedzenia. W krajach arabskich dezinformacja o „żydowskiej kolonizacji Ukrainy” może trafić na podatny grunt i wzmocnić antyzachodnie oraz antyizraelskie nastroje. Taka dezinformacja służy rozbudzeniu emocji i podziałów, które Rosja może wykorzystać do osłabienia solidarności międzynarodowej z Ukrainą. Podsumowanie Kremlowska propaganda wokół rzekomej „żydowskiej kolonizacji Ukrainy” to przykład zaawansowanej strategii dezinformacyjnej, która wykorzystuje antysemityzm, kłamstwa i manipulacje do osiągania celów politycznych. Jest to działanie, które w równym stopniu ma na celu podważenie wiarygodności Ukrainy i Zełenskiego, jak i uciszenie wewnętrznej opozycji wobec wojny. Kreml, stosując podwójne standardy i manipulacje historycznymi uprzedzeniami, stara się wywołaćzamęt i destabilizację na arenie międzynarodowej, by odwrócić uwagę od własnych agresywnychdziałań. Opracował: Wojciech Pokora Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2024-2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Kutraszew fałszuje historię
Ambasador Rosji w Iraku Elbrus Kutraszew na łamach telewizji Al-Sharqiyah rozwija propagandowenarracje o odpowiedzialności Zachodu za rosyjską napaść na Ukrainę. By usprawiedliwić tę agresję,Kutraszew fałszuje historię i twierdzi, że to Zachód wywołał II wojnę światową, podczas gdy była towspólna odpowiedzialność Hitlera i Stalina potwierdzona paktem Ribbentrop-Mołotow. Fałszywe twierdzenia Kutraszewa: →„Zachód zaplanował II wojnę światową” Rzeczywistość: To Hitler i Stalin doprowadzili do II wojny światowej, podpisując 23 sierpnia 1939 r.jeden z najbardziej zdradzieckich układów międzynarodowych – pakt Ribbentrop-Mołotow. → „Te same kraje [które wywołały II wojnę światową] zaplanowały teraz wojnę przeciwko Rosji”Rzeczywistość: Neoimperialistyczna i neokolonialna Rosja najechała na Ukrainę, gdyż nie uznaje onasuwerenności innych państw i stale chce powiększać zarówno swoje terytorium, jak i wpływy. → „Polska i kraje bałtyckie są niesuwerenne i wykonują wolę USA” Rzeczywistość: Polska i kraje bałtyckie – po nielegalnej aneksji Krymu, najechaniu na Ukrainę i licznychgroźbach ze strony Rosji – mają podstawy do uzasadnionych obaw i asertywnej postawy względemRosji. Poznaj historię taką, jaka ona jest naprawdę. Nie daj się manipulować! Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2024-2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Albatros II, czyli wolni od nacisków i manipulacji
Bezpieczeństwo środowisk informacyjnych państw Globalnego Południa (ale nie tylko) wymaga stałego monitorowania, jak też prowadzenia szczegółowych analiz, pokazujących wpływ mocarstw takich jak m.in. Rosja, Chiny czy Turcja na postrzeganie przez społeczeństwa kwestii związanych chociażby ze polityką, gospodarką, relacjami międzynarodowymi czy też z wartościami demokratycznymi, to jest możliwością samostanowienia o sobie – wolną od nacisków i manipulacji. Projekt Albatros II – MENA, realizowany już po raz drugi przez Fundację INFO OPS Polska, ma na celu przeciwdziałanie dezinformacji i zagrożeniom informacyjnym w Libanie, Iraku i Egipcie. Badamy wpływ dezinformacji oraz zewnętrznej propagandy na społeczeństwa tych państw. Efektem projektu będą raporty, analizy i strategie obrony. Edukujemy i wskazujemy, co należy zrobić, by zminimalizować ryzyko obcych wpływów. Liban, Irak i Egipt to kraje Globalnego Południa, które ze względu na swoje położenie, a także uwarunkowania polityczne, gospodarcze i społeczne, mają strategiczne znaczenie dla całego regionu, co z kolei determinuje zwiększone ryzyko zewnętrznych wpływów FIMI (od ang. Foregin Malign Inflence – złośliwa zagraniczna ingerencja). Dlatego tak ważne jest zrozumienie, w jaki sposób Rosja, Chiny, Iran, Białoruś czy Turcja oddziałują na te kraje oraz jak ta propaganda wpływa na lokalne społeczności. Liban Znaczenie Libanu wynika z jego strategicznego położenia, a także potencjalnego wpływu postępującej w regionie destabilizacji na sytuację humanitarną, w tym wywołanie kryzysu migracyjnego w Europie. Z geopolitycznej perspektywy, Liban znajduje się pod presją zarówno zewnętrznych graczy, jak i wewnętrznych napięć, co czyni ten kraj szczególnie podatnym na wpływy zewnętrzne, w tym dezinformację i FIMI. Rosja, która poprzez swoją obecność w Syrii, a więc bezpośrednim sąsiedztwie Libanu, wykorzystuje sytuację do destabilizacji regionu, a poprzez to osłabienia bezpieczeństwa Europy. Jej działania są ukierunkowane na wywołanie niepokoju i napięć społecznych, co może skutkować migracjami w kierunku Cypru. Ponadto sytuacja wewnętrzna komplikowana jest przez brak implementacji rezolucji Rady Bezpieczeństwa, dotyczących rozbrojenia niepaństwowych ugrupowań zbrojnych, co również stanowi dodatkowy kanał do wprowadzania dezinformacji oraz naraża Liban na destabilizację ze strony czynników zewnętrznych, w tym militarnych. Irak Irak, a szczególnie region Kurdystanu jest od lat polem działania rosyjskich, irańskich i tureckich wpływów. Rosja oraz inne reżimy autorytarne (takie jak np. Białoruś) wykorzystują niestabilność tego regionu, by wywierać presję migracyjną na Polskę i kraje bałtyckie. Działania te są szczególnie widoczne w kontekście kryzysu migracyjnego na granicy polsko-białoruskiej, gdzie reżim Aleksandra Łukaszenki manipuluje uchodźcami z Iraku, kierując ich w stronę Europy. Badania środowiska informacyjnego, a także monitorowanie i analiza propagandy oraz dezinformacji w Iraku i Kurdystanie pozwolą przeciwdziałać manipulacjom informacyjnym. Egipt Jako kluczowy gracz w Afryce Północnej i jeden z najważniejszych partnerów handlowych Rosji, Egipt staje się centrum rosyjskich wpływów, w tym (dez)informacyjnych. Choć władze w Kairze opowiedziały się za rezolucją ONZ potępiającą rosyjską inwazję na Ukrainę, egipskie media państwowe często kolportują narracje rosyjskie, które oskarżają Zachód o prowadzenie „hybrydowej wojny” przeciwko Moskwie. Rosyjskie media, takie jak RT Arabic, mają szeroką widownię w Egipcie, co czyni ten kraj jednym z głównych celów rosyjskiej propagandy i FIMI w regionie. Wraz z rosnącym w tym kraju napięciem, szczególnie w kontekście wojny w Strefie Gazy i potencjalnym napływem uchodźców palestyńskich do Egiptu, kraj ten staje się celem intensywnych kampanii dezinformacyjnych. Rosja dąży do destabilizacji regionu i wywołania większych napięć społecznych, które mogą prowadzić do wewnętrznych niepokojów. W obliczu narastających zagrożeń związanych z FIMI konieczne jest prowadzenie szeroko zakrojonych działań badawczych i edukacyjnych. Projekty takie jak Shaffafiya, realizowane w Iraku i Kurdystanie, Libanie i Egipcie, prowadzone przez Fundację INFO OPS Polska, mają na celu przeciwdziałanie dezinformacji, a także budowanie odporności społecznej na fałszywe narracje. Ważna w tym procesie jest współpraca międzynarodowa, organizowanie konferencji i szkoleń, opracowywanie i kolportowanie materiałów edukacyjnych, które nie tylko zwiększają wiedzę, ale przede wszystkim podnoszą świadomość społeczną na temat zagrożeń informacyjnych. Projekt finansowany z budżetu państwa w ramach konkursu Ministra Spraw Zagranicznych RP „Dyplomacja publiczna 2024-2025 – wymiar europejski i przeciwdziałanie dezinformacji”.